Welke wetgeving bestaat er rond videobewaking in België?

In België wordt de installatie van bewakingscamera's gereglementeerd door de wet van 21 maart 2007 tot regeling van de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera's. Die camerawet stelt onder meer dat er aangifte moet worden gedaan bij de privacy-commissie en bepaalt ook op welke plaatsen op het werk er camera's geïnstalleerd mogen worden. Dat mag bijvoorbeeld wel op punten waar veel passage is en in landschapsbureaus, maar is officieel verboden in eetruimtes (refters, kantines, enz.), kleedkamers en sanitaire voorzieningen.

De wet van 25 mei 2018 inzake camerabewaking

De wijziging van de camerawet op 25 mei 2018 veranderde de voorwaarden waaraan voorafgaandelijk moet voldaan zijn om een bewakingscamera te mogen installeren in België.

Sinds 2007 was het verplicht om dergelijke installatie te melden bij de privacy-commissie (die intussen omgedoopt is tot de Gegevensbeschermingsautoriteit of GBA). Sinds 2018 dient er een aangifte te worden gedaan bij de politie, uiterlijk de dag vóór de indienststelling van het systeem. Die verplichting geldt ook bij latere wijzigingen, bijvoorbeeld camera's die worden toegevoegd, verwijderd of op een andere plaats worden gehangen. De aangifte kan gratis online gebeuren via de website www.aangiftecamera.be. Werd uw bewakingssysteem geïnstalleerd door een professional, dan kan die uw camera's ook aangeven bij de GBA.

De update van de wet in 2018 vereist ook dat er een register wordt bijgehouden van de verwerkingsactiviteiten van de opnames. Dat register (op papier of elektronisch) moet intern worden opgesteld en elke bezichtiging of gebruik van de opnames vermelden. Het kan op elk moment door de politiediensten worden opgevraagd en dient dan voorgelegd te kunnen worden.
Het register moet de volgende zaken vermelden:

• Technische beschrijving van de camera's
• Plaatsing van de camera's
• Zichtveld en gebruiksuren van de camera's
• Plaatsing van de controleschermen (monitors)
• Wijze en duur van bewaring van de opnames
• Weergavemogelijkheden (in real time of uitgesteld)

Ook het ophangen van een reglementair pictogram "camerabewaking" bij de ingang is altijd verplicht. Bovenop de verplichte elementen hierboven moet sinds 2008 ook het telefoonnummer en de gegevens van de verantwoordelijke voor de verwerking van de gegevens worden vermeld.

Welke beperkingen gelden er voor werkgevers die camerabewaking gebruiken?

De regels omtrent camerabewaking zijn afhankelijk van het doel waarvoor ze worden ingezet. Voor bewakingscamera's op de arbeidsplaats is er een collectieve arbeidsovereenkomst (cao nr. 68) die moet worden nageleefd.
De installatie van bewakingscamera's is toegelaten om:

• Het productieproces te controleren
• Het werk van werknemers te controleren
• Bedrijfsgoederen te beschermen
• De veiligheid en gezondheid van werknemers en derden te waarborgen

De opnames mogen dan ook uitsluitend gebruikt worden voor redenen die verband houden met het opgegeven doel van de camera's. Zo mag een werkgever die camera's heeft geïnstalleerd om de gezondheid en veiligheid van zijn werknemers te waarborgen, de camerabeelden niet gebruiken in het kader van sancties of tuchtprocedures.

En ongeacht het opgegeven doel, mogen de camera's niet op een buitenproportionele wijze worden ingezet. Ze mogen in geen geval afbreuk doen aan de persoonlijke levenssfeer van werknemers of derden. Vergeet ook niet dat elk gebruik van de opnames vermeld moet worden in het register.

Werknemers informeren over de installatie van camera's

Een bedrijf dat bewakingscamera's installeert, is verplicht om zijn werknemers hiervan op de hoogte te stellen.
Het heimelijk gebruik van camera's is formeel verboden. Het gaat dan niet uitsluitend om de plaatsing. Het is toegestaan dat een camera niet zichtbaar is, maar dan nog dient de aanwezigheid van een camera kenbaar te worden gemaakt. Bezoekers en werknemers dienen op de hoogte te worden gebracht van de aanwezigheid van een camera, minstens door het verplichte pictogram, en eventueel ook via andere informatiekanalen.

In bedrijven is het de ondernemingsraad die op de hoogte moet worden gebracht van de aanwezigheid van camera's, van hun locatie, en van het doel waarvoor ze worden ingezet. Het is dan de taak van de ondernemingsraad om die informatie aan alle werknemers kenbaar te maken. De ondernemingsraad moet op de hoogte worden gebracht voorafgaand aan de installatie van de camera's en op het moment dat ze in werking worden gesteld.

Als werkgever bent u ook verplicht om een paragraaf over camerabewaking op te nemen in het arbeids- of bedrijfsreglement. Dat reglement moet de redenen vermelden voor het gebruik van bewakingscamera's, evenals de locatie en kenmerken van de camera's.

Uw bedrijf uitrusten met intelligente bewakingscamera's

Intelligente bewakingscamera's zijn camera's die ook onderdelen en software bevatten, die al dan niet gekoppeld aan registers of bestanden, de verzamelde beelden autonoom kunnen verwerken. Ze zijn erg nuttig want ze maken het dus mogelijk om automatisch informatie te halen uit opnames. Dat kan bijvoorbeeld gaan om het herkennen van gezichten of nummerplaten. Intelligente camera's werden tijdens de coronacrisis ook ingezet om het dragen van mondmaskers te controleren en om in real time lichaamstemperaturen te meten.

Het gebruik van dergelijke camera's is toegelaten indien ze niet gekoppeld zijn aan bestanden met gegevens van persoonlijke aard (zogenaamde persoonsgegevens). Zo zullen camera's die geluid, beweging of warmte detecteren, in principe goedgekeurd worden door de GBA.

Als diezelfde camera's gekoppeld worden aan een bestand met persoonsgegevens, dan wordt de regelgeving veel strenger, want dan bestaat immers het risico op inbreuken tegen de Algemene Verordening Gegevensbescherming (GDPR) of inmenging in de persoonlijke levenssfeer. Het enige gebruik van intelligente camera’s dat standaard is toegelaten, is voor de automatische herkenning van nummerplaten.

De Gegevensbeschermingsautoriteit kan wel bijzondere toestemmingen verlenen. In dergelijk geval dient u aan te tonen dat het gebruik van de intelligente camera's de enige mogelijke optie is en dat er technische en organisatorische maatregelen werden getroffen om de kans op inbreuken op de bescherming van persoonsgegevens zoveel mogelijk te beperken. Dat kan bijvoorbeeld gaan om het bewust wazig maken van beelden, het niet opslaan van beelden, het uitschakelen van de software in bepaalde gevallen, enz.